जेठ ११, २०८०, Kathmandu,Nepal
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ /
आज जावलाखेलमा रातो मच्छिन्द्रनाथको भोटो देखाउने दिन । अर्थात रातो मच्छेन्द्र नाथको भोटो जात्रा । पाटनको सबैभन्दा महत्वपूर्ण तथा उपत्यकाकै सबैभन्दा लामो जात्राका रूपमा रहेको यो जात्रा वैशाखशुक्ल प्रतिपदादेखि सुरू भई असारशुक्ल चौथीमा समाप्त हुने गरेको छ ।
रातो मच्छेन्द्रनाथको भोटो जात्राको प्रमुख अतिथि लिच्छिविकालदेखि नै राजा रहने परम्परा थियो । राजतन्त्र समाप्त भै मुलुक गणतन्त्रमा प्रवेश भएसँगै राष्ट्रप्रमुखका रुपमा राष्ट्रपति प्रमुख अतिथि रहनेछन् । आज जावलाखेलमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पोडेलको प्रमुख आतिथ्यतामा गुठी संस्थान ललितपुरका प्रतिनिधिबाट रातो मच्छेन्द्र नाथको भोटो देखाइने छ ।
आजको दिन नेपाल सरकारद्धारा काठमाण्डौँ उपत्यकाभरी सार्वजनिक विदा दिइनेछ ।
मछिन्द्रनाथको रथ स्थानीय वाराही जातिले निर्माण गर्नुपर्ने धार्मिक मान्यता रहिआएको छ । भुतप्रेत पन्छाउन भोटोजात्राको अघिल्लो दिन रथ वरिपरि भात छर्ने गरिन्छ । जावलाखेलको नाम पनि यही भात छर्ने प्रसङ्गसँग जोडिएको छ । नेपाल भाषामा यो ठाउँलाई जा ह्वला ख्यः (भात छर्ने चौर) भनिन्छ जुन पछि अपभ्रंश भएर जावलाखेल हुन पुगेको हो । भोटोजात्रा सकिएपछि मच्छिन्द्रनाथलाई प्राचीन कलात्मक खाटमा राखेर सांस्कृतिक बाजागाजा सहित जावलाखेलबाट बुङमतीको मन्दिरमा छ महिनाका लागि विराजमान गराउन लैजाने परम्परा छ । ६ महिना बुङमतीमा राखेर त्यसपछि ६ महिना पाटनमा राख्ने प्रचलन रहँदै आएको छ ।
रातो मच्छेन्द्रनाथको यात्रा कहिलेखि प्रारम्भ भयो र भोटो देखाउने प्रचलन कसरी शुरु भयो भन्ने जिज्ञासाका लागि हामी धेरै पुरानो किम्वदन्ती सम्झनुपर्नेहुन्छ ।
करिव १४ सय वर्ष अगाडि राजा नरेन्द्रदेवको राज्यकालमा जब मुलुकमा १२ वर्षसम्म पानी नपरी सुख्खा भई दुर्भिक्ष वा अनिकाल फैलियो तब लिच्छवीकालका भक्तपुरका राजा नरेन्द्रदेव, काठमाडौंका तान्त्रिक वज्राचार्य गुरु बन्धुदत्त र पाटनका किसान रथचक्रले आसामको कामरूपा कामख्याबाट रातो मच्छेन्द्रनाथलाई ल्याएका हुन् भन्ने भनाइ छ । जब रातो मच्छेन्द्रनाथलाई ल्याएर नगर परिक्रमा गराइयो तब वृष्टि भयो भन्ने मान्यता अनुसार मच्छेन्द्र नाथको रथ यात्रा शुरु भएको हो । यसकारण रातो मच्छेन्द्रनाथलाई वर्षा या सहकालका देवता पनि भनिन्छ ।
किम्वदन्तीअनुसार यो यात्रा सुरु भइसकेपछि नागराज कर्कोटककी रानीको आँखा दुख्यो । कर्कोटक वैद्यको खोजीमा लागे। खेतमा काम गरिरहेका किसानलाई वैद्य ठानी नागलोक अर्थात् टौदह लगे । डराएका किसानले मच्छेन्द्रनाथको प्रार्थना गरी हात माडेर मयललाई औषधिका रूपमा कर्कोटकलाई दिए। औषधिले रानीको आँखा दुख्ने रोग निको भयो। पुरस्कारस्वरुप मणि माणिक्यले युक्त भोटो किसानलाई दिएर मनुष्यलोकमा फर्काइयो। किसानले भोटो खेतको डिलमा राखेर काम गर्न थाले। मनुष्यरुपी भूत आएर भोटो लग्यो। किसानले खोजे। पाएनन्। मच्छेन्द्रनाथको जात्रा हेर्न जाँदा आफूले पुरस्कारस्वरूप पाएको भोटो मनुष्यका रुपमा आएको भूतले लगाएको देखेर किसानले दाबी गरे। दुवैका बीचमा भोटो खोसाखोस गर्दै विवाद प-यो । सो विवाद राजासमक्ष पुर्याउँदा लिच्छवी राजा गुणकामदेवले पर्याप्त प्रमाणको अभावमा भोटो कसको हो भनेर निर्णय गर्न सकेनन् । उनले प्रमाण लिएर नआउन्जेल सो भोटो मछिन्द्रनाथको जिम्मा लगाए र रथमा राखेर अर्को वर्ष कसैको प्रमाण छ कि भनी जानकारी लिने उद्देश्यले त्यसलाई देखाए । सोही परम्पराअनुसार प्रत्येक वर्ष मछिन्द्रनाथको रथयात्राको अन्तिम दिन सो भोटो कसको हो भनी रथको बुर्जाबाट गुठी संस्थानका अधिकारीले चारैतिर घुमाउँदै तीनपटकसम्म देखाउने प्रचलन रहिआएको छ । जात्राका प्रमुख अतिथिको उपस्थितिमा सिल तोडेर भोटो निकाल्ने र देखाइसकेपछि तत्कालै सिल गरेर राख्ने प्रचलन छ । अहिलेसम्म कसैले प्रमाण जुटाएर भोटो लैजान नसकेको किम्बदन्ती छ ।
संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशी कालो मखमलको कपडामा मणिमाणिक, बहुमूल्य नवरत्नजडित सो भोटोको दर्शन गर्नाले मानसिक चिन्ता हट्ने, शान्ति मिल्ने र शुभफलदायी हुन्छ भन्ने सांस्कृतिक मान्यता रहेको बताउनुहुन्छ ।
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ खोटाङको जन्तेढुङ्गा गाउँपालिका–२ बोपुङमा एकजना असहाय बृद्धका लागि सहयोगी...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ खोटाङको जन्तेढुंगा गाउँपालिका–६ दिप्लुङमा बाँसबाट विभिन्न घरेलु सामाग्री बनाउने...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ खोटाङको दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका वडा नं. ५ लफ्याङमा...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ / यो वर्षको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसइई) आजबाट सुरू...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ कोशी प्रदेशका मुख्यमन्त्री केदार कार्कीको नेतृत्वमा धनकुटास्थित मुख्यमन्त्री तथा...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ नेपाल नेत्र ज्योति संघ खोटाङले ४६ औँ वार्षिकोत्सव मनाएको...
२०८० चैत्र
चैत्र महिनामा मेष राशिबाट बाह्रौं भावमा सूर्यले भ्रमण गर्नाले आर्थिक समस्याले सताउन सक्छ । चोटपटक तथा स्वास्थ्यमा समस्या आउन सक्छ । प्रेममा मनमुटावका साथै मन कमजोर रहला । २० गतेबाट घुमफिर र भ्रमणको योग रहेको छ । ठीक समयमा सही निर्णय लिन सकिनेछ । परीक्षा आदि प्रतिस्पर्धामा उत्तीर्ण हुन सकिनेछ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क २, ७ र शुभ रङ्ग सुन्तला वा सेतो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व महादेवको आराधना गरी कार्य आरम्भ गर्दा अधिक लाभ मिल्नेछ ।
२०८० चैत्र
चैत्र महिनामा वृष राशी हुनेले सफल सुखद् यात्राका अवसर प्राप्त गर्नेछन् । व्यवसायका क्रममा नयाँ योजना र सहकार्यको योग छ । काम देखाएर अरुको मन जित्न सकिनेछ । प्राविधिक कार्यमा सफलता मिल्नेछ । सामान्य रुघाखोकीको समस्या देखिन्छ । स्वास्थ्यको ख्याल राख्नु उत्तम हुनेछ । आर्थिक समस्या पनि देखा पर्न सक्नेछ । धैर्यता राख्नुपर्छ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क १, ७ र शुभ रङ्ग हल्का पहेँलो वा सेतो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व वा कतै निस्कनु अघि हनुमानजीको स्मरण गरी कार्य आरम्भ गर्दा उत्तम हुनेछ ।
२०८० चैत्र
मिथुन राशीका लागि चैत्र महिना समग्रमा सकारात्मक नै रहेको छ । कलासाहित्य तथा सङ्गीतमा रुचि बढ्नेछ । सुखद् यात्राको अवसर प्राप्त हुनेछन् । गरेको कार्यमा सफलता पाइनेछ । इनाम र प्रतिष्ठा कमाउने बेला छ । आर्थिक उन्नतिका साथै परीक्षा आदि प्रतिस्पर्धामा सफलता मिल्ने देखिन्छ । आफन्तजनबाट भने सजग रहनु नै उचित हुनेछ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क २, ७ र शुभ रङ्ग गुलाबी वा घ्यू रङ्ग हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व नवग्रहको स्मरण गरी कार्य आरम्भ गर्दा अधिक लाभ प्राप्त हुनेछ ।
२०८० चैत्र
कर्कट राशीका लागि चैत्र महिनामा केही प्रतिकूलताको महसुस गर्नुपर्नेहुन्छ । कुनै विषयमा निर्णय गर्नुपर्दा आफ्नो विचार विपरित निर्णय हुनेछ । जिद्दीपनाले गर्दा काम बिग्रने डर छ । बाटो काट्दा वा यात्रा गर्दा सचेत हुनुपर्छ । मध्य महिनाबाट नयाँ काम वा रोजगारको अवसर मिल्नेछ । लक्ष्मी प्राप्तिको राम्रो योग रहेको छ । प्रतिस्पर्धाहरूमा उत्तीर्ण हुन सकिनेछ । टाडिएका परिवारजनसँग भेटघाट हुनेछ । सामाजिक र राजनैतिक कार्यबाट सफलता मिल्ने योग पनि छ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क १, ८ र शुभ रङ्ग सेतो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व विघ्नहर्ता गणेशजीको पूजा अर्चना गरेमा सफलता मिल्नेछ ।
२०८० चैत्र
सिंह राशीका लागि चैत्र महिनामा पारिवारिक सम्बन्ध कसिलो हुनेछ । बिनाप्रतिस्पर्धा फाइदा हुने योग छ । व्यावसायिक काममा राम्रै फड्को मार्न सकिनेछ । प्रविधिका क्षेत्रमा उन्नति हुने देखिन्छ । जोशजाँगर र हिम्मत बढ्ला । वाहन लाभ हुने समय आएको छ । शैक्षिक क्षेत्रमा पनि सफलता मिल्नेछ । स्वास्थ्य कमा लागि भने केही सचेत रहनु जायज देखिन्छ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क १, ७ र शुभ रङ्ग पहेँलो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व वा घरबाट बाहिर निस्कनु अघि दुर्गाजीको स्मरण गरी कार्य गर्नाले राम्रो हुन्छ ।
२०८० चैत्र
चैत्र महिनामा कन्या राशीका लागि मिश्रित फल मिल्नेछ । आफ्नै दक्षतामा विभिन्न कार्यहरू सम्पन्न हुनेछन् । छरछिमेकमा सम्पन्न हुने धार्मिक तथा सांस्कृतिक गतिविधिमा संलग्न हुनु पर्नेछ । अध्ययन अध्यापनको क्षेत्र सबल रहनेछ । २२ गतेबाट स्वास्थ्य प्रति सजग रहनु उचित हुने देखिन्छ । आत्मबल बढाएर काम गरेमा असफल चैं भइँदैन । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क ३, ९ र शुभ रङ्ग सेतो वा हरियो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व शिवजीको स्मरण गरी कार्य आरम्भ गर्दा अधिक लाभ हुनेछ ।
२०८० चैत्र
चैत्र महिनामा तुला राशीका लागि राम्रो देन्छि । यो महिनामा लामो समयदेखि रोकिएका अधुरा कामहरू विस्तारै अघि बढ्न सक्छ । विचार र बौद्धिक कार्यमा सफलता मिल्नेछ । विशिष्ट व्यक्तिको भेटघाटले मन प्रसन्न हुनेछ । सामाजिक कार्य गरेर जनताको गतिलो समर्थन र लोकप्रियता आर्जन गर्न सकिनेछ । प्रेम र मित्रताको बन्धन कसिने र रमाउने समय छ । प्रतिस्पर्धामा सम्मानजनक स्थान हात पर्नेछ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क ३, ८ र शुभ रङ्ग पर्पल वा खैरो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व वा घरबाट बाहिर निस्कनु अघि भैरवजीको दर्शन गरि आरम्भ गर्दा राम्रो हुनेछ ।
२०८० चैत्र
वृश्चिक राशीका लागि चैत्र महिनामा कला र मनोरञ्जनमा अभिरुचि बढ्नेछ । अकस्मात् धन सम्पत्ति हात पर्न सक्छ । पराक्रम बढ्नुका साथै कीर्ति वृद्धिको योग छ । कुनै न कुनै कुराले मनमा शान्ति छाउनेछ । सामाजिक र राजनैतिक कार्यमा सफलता मिल्नेछ । रोकिएका अधुरा कार्यहरू पुरा हुनेछन् । पुँजी बजारमा लगानीको अवसर पनि छ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क २, ९ र शुभ रङ्ग पहेँलो वा सेतो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व वा घरबाट बाहिर निस्कनु अघि भगवान श्रीकृष्णजीको स्मरण गरी कार्य आरम्भ गर्दा अधिक लाभ मिल्नेछ ।
२०८० चैत्र
चैत्र महिनामा धनु राशीका लागि मध्यम देखिन्छ । पढाइलेखाइमा पनि खासै प्रगति नहोला । महत्वाकांक्षी योजना गोप्य राखेर अघि बढ्नुहोला । सद्विचारले अभिप्रेरित हुनेहरूलाई बिस्तारै लाभ हुनेछ । मध्य महिनामा मित्र जनको साथ सहयोगले उल्लेख्य कार्य सम्पादन हुनेछ । प्रेम र मित्रताको बन्धन कसिनुका साथै दाम्पत्य सुखमा रमाउने समय छ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क २, ९ र शुभ रङ्ग गुलाबी वा केशरी हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व वा यात्रामा जानु अघि विष्णु भगवानको दर्शन गरि कार्य आरम्भ गर्दा अधिक लाभ मिल्नेछ ।
२०८० चैत्र
मकर राशीका लागि चैत्र महिनामा नयाँ कार्यको योजना भने बन्नेछ । परीक्षा आदि प्रतिस्पर्धामा उर्तिण हुन सकिनेछ । सामाजिक र राजनैतिक कार्यमा सफलता मिल्नेछ ।१८ गते उता व्यापार व्यवसायमा त्यति लाभ हुनेछैन । सोचेको जस्तो सफलता अलि मिल्ने छैन । पुँजी बजारको लगानी पनि नोक्सानी हुन सक्छ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क ३, ९ र शुभ रङ्ग निलो वा गुलाबी हो । शुभकर्म गर्नु पूर्व बगलामुखीको स्मरण गरी कार्य आरम्भ गर्दा राम्रो हुनेछ ।
२०८० चैत्र
चैत्र महिनामा तपाईंको राशिबाट द्वितीय भावमा सूर्यले भ्रमण गर्नाले राम्रो फल मिल्नेछ । धर्मकर्म तथा समाजसेवामा मन लाग्ला । नयाँ कार्य प्राप्तिको योग छ । मित्र जनको साथ सहयोग मिल्नुका साथै आम्दानीका स्रोत बढ्ने छन् । महिनाको मध्यमा दबाब र तनाव बढेको महसुस हुनेछ । वैदेशिक कार्यमा बाधा आउनेछ । स्वास्थ्यमा तथा सौन्दर्यतामा धन खर्च पनि हुनेछ । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क ५, ८ र शुभ रङ्ग सेतो वा रातो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु अघि हनुमानजीको स्मरण गरि यात्रा गर्नाले अधिक सफलता मिल्नेछ ।
२०८० चैत्र
चैत्र महिनामा मिन राशीका लागि काम देखाएर अरूको मन लोभ्याउन सकिनेछ । आफ्नो क्षेत्रमा प्रभुत्व जमाउन सकिनेछ । प्राविधिक र टेक्निकल कार्यमा उन्नति हुनुका साथै आर्थिक वृद्धि हुने देखिन्छ । सद्विचारले अभिप्रेरित हुनेहरूलाई बढी लाभ हुनेछ । महिनाको अन्त्यमा अनावश्यक झुटा आरोप लाग्ने हुँदा सजग रहनुहोला । नाक तथा घाँटीमा समस्या पनि आउला । यो महिनाको लागि शुभ अङ्क ३, ८ र शुभ रङ्ग खैरो वा फुस्रो हो । कुनै शुभकर्म गर्नु पूर्व आफ्नो कूल देवताको स्मरण गरि गरेको कार्यबाट अधिक सफलता मिल्नेछ ।