बैशाख २९, २०८१, खोटाङ
ट्वाक्कै ५५ वर्ष पुगेर ५६ लागियो । आधा जोभान त ख्याल–ख्यालमै ढल्यो । अब आधा ख्याल गर्नुपर्ने समय आयो ।
यो मेरो जन्मदिन ठ्याक्कै कुन दिन हो ? न मलाई थाहा छ, न मलाई जन्माउनेहरूलाई थाहा छ ! थाहा थियो त हाम्रो पुरानो घरको आँगन छेउमा रहेको सुङ्गुर खोरको पाटामा रहेको तल्लो खन्डा सानो खोर्सानी रोप्ने सुर्कालाई थाहा थियो । अब त्यसको कुनै चिनोबानो छैन ।
म – ‘‘ह’ना, म कुन दिन जन्मेको हो?’’
आमा – ‘‘तँं सोमबार जन्मेको हो। कान्छि (फूपू)हरू अर्खौले बजार गएको थियो ।’’
बाबू – ‘‘तँं बैशाख २६ गते जन्मेको हो ।’’
आमा र बाबुको यो हिसाब मेल खादैनथ्यो । त्यसैले म आफैले स्कुलको रेकर्डमा बैशाख २८ (May 10) लेखाएँं । र, त्यही मेरो जन्मदिन ।
म ५५ वर्षको उमेरसम्म आफूलाई थाहा पाउदै छु । यो पनि प्रारब्धको चामत्कारिक खेल हो । मलाई हेर्ने कोर्ने जोगी, सन्यासी, धामी, बिजुवा सबैले धेरै बांच्दैन भन्नेभित्र पर्ने मान्छे हु ं। अब मर्नु चाहिँ मर्छु, कुन दिन मर्छु ।
म झन्डै पहिल्यै मरेको हो । यति शुन्दर संसार र यति कुरुप जिन्दगी भोग्नु थियो रैछ र बांचेको रहेछु । (फेरि ज्यान नपरेको भन्या’ होइन, केटा असला माछा हो । भर्ती चाहिँ उचाइ नाप्ने डोरीभित्र छिरेको हुनाले नलागेको) । अं, म झन्डै मरेको कथा पनि रमाइलै होला ।
१) मेरी आमा २००६ सालमा जन्मेको । २०१५ सालमा बिहे भएको । २०२० सालमा मूलघरबाट छुट्टिएको । अनि म जन्मेको २०२५ सालमा । म जन्मने दिन र’छ । बाबू घरमा थिएनन् । बेलुकी कोकुले हेरेर बुहारी ठिकै छ भनी घर जानू भएछ । आमालाई राती व्यथा लागेछ । मैले अघि भनेको खोर्सानी बारीबाट तल्लो घर सासुलाई बोलाउनु भएछ । सबै सुतेकाले कसैले सुनेनन् । आमाले मलाई त्यहीं जन्माउनु भएछ । अलि होश हुँदा मलाई गुन्युमा पोका पारेर सिकुवा ल्याउनु भएछ । तर यतिकैमा अत्यधिक रक्तस्रावका कारण आमा बेहोश हुनुभएछ । नानी कता ! आमा कता !! बिहानपख भालेकै डाकमा सासू आउदा आमा एकातिर चित, नानी लगभग मरिसकेको । हरियो फर्केको नानीलाई सेक तापको कार्यक्रमको धेरै पछि सास फेरेपछि म बांचेको र’छु ।
यदि कोकु भालेकै डाकमा बुहारी हेर्न नआएको भए.......??
२) म जन्मेको झन्डै २२/२५ दिनदेखि आमाको स्तनमा घाउ भयो । मेरो भान्साघर घाउ भएपछि मैले अघाउजी दूध खान पाइनँ । म सासले मात्र रुन्थेँ रे । “यस्तो हिर्दुक भएर के बांच्नु“ भन्थे रे देख्नेहरू । आमा भन्नुहुन्छ,₋‘‘तेरो मुटु कलेजो, आन्द्रा भुँडी सबै देखिन्थ्यो ।’’ मुख प्याक प्याक भएर हिरिक्क जानू आंटेको आमाले हेर्नू सक्नु भएनछ र– “आ, अब जे त पर्ला ।’’ भनेर आफैले खाँदै गरेको सिस्नोको चिप्लो रसमा मकै भात (पिथे) औलाले मिचेर मेरो मुखमा हालीदिनु भएछ । केटोले घुलुक्क निलेछ र एवम् क्रमले लितो खाने उमेर नभई भात खाएर बाँचेछ । (त्यतिखेर आमालाई लितो बनाएर ख्वाउनु पर्छ भन्ने थाहा पनि थिएन भन्नुहुन्छ ।)
यदि पिथे भात मिचेर ख्वाउने आमाले आंट नगरेको भए.......??
३) सिस्नोको रसमा भात खाने केटो, चिसोले भेटिरहने । (हाम्रो घर अति चिसो जगमा छ। आगो नफुके अगेनुमा लेउ पलाउछ ।) मलाई सधै सधै जङ्गलीले सताइ रहने । म पटक पटक बेहोश हुँदै बौरनु पर्ने । (त्यतिखेरको जङ्गली देउ भनेको निमोनिया रहेछ । मसान भनेको जुका, आंउ, झाडाबान्ता रहेछ ।) एक पटक खर्कमा बाबा जोत्ने, आमा सियो लाउने । दिउँसो मलाई जङ्गली लागेछ । आमा नानीको धन्दामा । बाबाको सक्नुपर्ने मेलो । बुढोलाई खुब रिस उठेछ । (म सधै मर्नु न बाँच्नुको बिरामले बाबा वाक्क थिए सायद)
बाबू₋‘‘बाह्र वर्षमा उन्यु फुल्यो गुहु गन्ध । खोल्सामा मिल्काई दे’ पिसात्लाई । दुःख दिन भगवानले पठाएको सैतान ।’’
आमा–‘‘फ्याँक्ने छोरा कसको सस्तो छ । छोरा फ्याँंकिस भने म पनि मर्छु । हेरी राख ।’’
आमा पनि रुँदै कराएपछि बाबाले थप करामत गरेनछन् ।
मरेतुल्य अचेत नानी च्यापेर आमा सिधै मेलो छोडेर धामी खोज्दै थामसरिम्पाको घर पुग्नु भएछ । तर धामी पनि मकै छर्नु मुलपानी भएको जानकारी पाएपछि आमा त्यतै लाग्नुभएछ । धामीले गोरु बिसाएर नानीको नाडी छामेर मेरो आमालाई “बैनी, बैनी ..!’’ मात्र भन्नू भएछ । आमाले धामीको आशय बुझ्नुभएछ, तर डाँको छाडेर रुनलाई आमासित आँसु सकिएको थियो रे । धामीले “घर जाँदै गर्नु, तै म भरै आउछ ।’’ भने पछि “कसैगरि आउनु है दाजै !’’ भनेर आमा घर फिर्नु भएछ । म अचेत भएपछि आमा घर आइपुग्दासम्म करिब ३ घन्टाको समय होला भनेर आमा अनुमान गर्नुहुन्छ । गोरु खोलेर धामी घरमा आइपुग्दा पारि सङ्खु पाखामा रातो घाम बसिसकेको थियो रे । हो, ठिक यही बेला धामीले मेरो नाडी बिचार गरेर चिराइतो वा अरु केही निचोरेर मेरो मुखमा चुहाइ दिनुभयो रे । “भरैसम्म पर्खनु !’’ भन्दै धामी घर फिर्नु भो’छ । (शायद मलाई छिटै भिरको ओढारमा “बुत्ता’’ नलगोस् भन्ने आशय धामीको हुनसक्छ ।) भरै रातितिर बिस्तारै नानीको अनुहारबाट फुस्रो रङ हट्दै गयो । र नानीले दोहोरो सास फेर्न थाल्यो । अनि यसरी म फेरि पनि बाँचे ।
यदि नानी मरेको भनेर ओढारमा फ्याँक्न लगेको भए..........??
बाँचें, र यो जन्मदिन मनाउदै छु ।
अब मर्छु, तर कुन दिन मर्छु ?।
(साभार–सामाजिक सञ्जाल)
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ / खोटाङको दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिकाले शहिद दिवसको अवसरमा...
हलेसीनयुजडेस्क, खोटाङ / खोटाङ जिल्लाको सदरमुकाम दिक्तेलबजारमा मानव अधिकारको विश्वव्यापी घोषणापत्र...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ / खोटाङ जिल्लाको सदरमुकाम दिक्तेलवजारमा अप्रेशन सहित निःशुल्क आँखा...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ / खोटाङको जन्तेढुंगा गाउँपालिकास्थित चिसापानीबजारमा “मुन्दुम सँस्कृति र यसको...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ / कोशी प्रदेशको समग्र पर्यटन विकासका लागि पदमार्गको पहिचान...
हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ / गजलकार कृष्ण काश्यपको गजल संग्रह ‘शराब’ माथि विमर्श...
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा मेष राशिलाई केही संघर्ष गर्नुपर्ने देखिन्छ । काम बिग्रने डरले सताउन सक्छ । सहयोगीहरू पछि हट्नेछन् भने आफन्त समेत पीठ फर्काउने चेष्टा देखाउन सक्छन् । आकस्मिक बाधा र अधैर्य व्यवहारले आफ्नै अडानमा टिक्न समस्या पर्नेछ । स्वास्थ्यका लागि आराम र खानपानमा ध्यान दिनुपर्ने समय छ । आम्दानी बाहिरिने र अर्थ अभाव देखापर्ने समय छ । राजनीतिक तथा सामाजिक प्रभाव कमजोर बन्नाले जोस–जाँगरमा पनि कमी आउनेछ । चोटपटकको योग भएकाले हातहतियारको उपयोग सावधानी अपनाउनु बेश हुनेछ । नयाँ काम गर्न बाधा भए पनि पहिले रोकिएका काम दोहोर्याउँदा फाइदा हुनेछ । अवसरका लागि दौडधुप गर्नुपर्ला ।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा वृष राशिलाई केही खर्चिलो रहने सम्भावना छ । पतिपत्नीबीच मतभेद देखिनाले घर–गृहस्थी केही असामान्य रहनेछ । पेसा–व्यवसाय सामान्य रूपमा चल्नेछ । चिताएको लाभांश नउठ्नाले अर्थ अभाव देखापर्न सक्छ । नयाँ काम गर्न समय लागे पनि नियमित काम सम्पादन हुनेछन् । व्यापारमा केही लाभ हुनाले आर्थिक स्थितिमा सुधार ल्याउन सकिनेछ। लगानी बढाउनुपरे पनि व्यवसायमा नयाँ कार्यको थालनी हुनेछ। आस मारेको काम बन्नाले उत्साह पनि जाग्नेछ। व्यावसायिक यात्रा गर्ने साइत जुर्नेछ। अध्ययनको सफलताले पनि विदेश जाने अवसर दिलाउन सक्छ । महिनाको उत्तरार्धमा केही काम सम्पादन हुनेछन्, मिहिनेत गर्नुहोला ।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा मिथुन राशिलाई विशेष उपलब्धि देखिन्छ । शत्रुबाधा, मुद्दामामिला वा कामका विविध झमेलाहरूबाट मुक्ति मिल्नेछ। नयाँ अवसर प्राप्त हुनेछन् । भौतिक साधन जुट्नाले महत्वाकांक्षी योजना प्रारम्भ गर्न सकिनेछ । दिगो फाइदा हुने कामको जग बसाउने समय छ । रोकिएका काम बन्नुका साथै अर्थ उपार्जनका नयाँ स्रोत प्राप्त हुनेछन् । पहिलेका प्रतिस्पर्धीहरू समेत सहयोगी बन्नेछन्। प्रयत्न गर्दा नयाँ उद्योग वा व्यवसाय सुरु हुनेछ। अड्किएका काम पुनः प्रारम्भ हुनेछन् । क्षमता प्रदर्शन गरेरै स्वरोजगार बन्न सफल भइनेछ । मिहिनेतले जीवनशैलीमा परिवर्तन ल्याउन सकिनेछ । प्रतिस्पर्धाको दौडमा पनि अग्रस्थान प्राप्त हुनेछ। मिहिनेत गर्दा राम्रै आर्थिक उपलब्धि हुनेछ। नयाँ अवसरका लागि प्रयत्न गर्नुहोला ।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा कर्कट राशिलाई अवसर र चुनौती बराबरी आउनेछन् । परिरस्थितिवश आफ्नो मान्यतामा अडान लिन नसकिएला। विवादास्पद कामले समस्या निम्त्याउन सक्छ। साथीभाइको सम्बन्ध कमजोर बन्नेछ। स्वास्थ्यमा मौसमी समस्या देखापर्ने समय छ, सजग रहनुहोला। काममा केही विलम्ब भए पनि समस्या दर्साउँदा सहयोगीहरूको साथ जुट्नेछ। मिहिनेत गर्दा बौद्धिक क्षमता बढ्नेछ र अध्ययनमा पनि राम्रै नतिजा हासिल गर्न सकिनेछ। प्रयत्न गर्दा देश–विदेशको यात्रा गर्ने साइत जुर्न सक्छ। आँटले काम लिँदा राम्रै प्रतिफल हातलागी हुनेछ। पहिले अड्किएका काम पनि प्रारम्भ हुनेछन्। क्षमता प्रदर्शन गरेर स्वरोजगार बन्न सफल भइनेछ। लेनदेन गर्दा आफ्नो मूलधन सुरक्षामा अलि सजग रहनुहोला।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा सिंह राशिलाई केही विवादास्पद जिम्मेवारी वहन गर्नुपर्ला । परिस्थितिवश मातापिता र परिवारजनबाट टाढा भइनेछ। महत्त्वाकांक्षाले व्यावहारिक समस्या निम्त्याउन सक्छ। भूमिबाट सामान्य लाभ मिले पनि घर–जग्गा वा स्थायी सम्पत्तिमा वादविवाद आउन सक्छ। अरूको भरपर्दा चिताएको काम रोकिन सक्छ। निकटजनहरूसँग बिनाकारण वादविवाद हुन सक्छ। तापनि, भाग्यले असल प्रेमपात्र जुराउन सक्छ। दाजुभाइ र शुभचिन्तकको सहयोगले परिस्थिति अनुकूल बनाउन सफल भइनेछ। मिहिनेत गर्दा व्यवसायमा फाइदै हुनेछ। प्रयत्न गर्दा अप्ठ्यारा काम पनि सम्पादन हुनेछन्। तत्काल फाइदा नभए पनि पछिका लागि कर्मसञ्चय हुनेछ। सुझबुझले काम लिँदा आर्थिक सन्तुलन पनि कायम रहनेछ।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिना कन्या राशिका लागि निकै उत्साहवर्धक रहनेछ । काम गर्दै जाँदा नयाँ अवसर प्राप्त हुनेछन्। महत्त्वाकांक्षाले लक्ष्यमा पुर्याउन सक्छ। लामो समयदेखि रोकिएका काम सम्पादन हुनेछन्। नयाँ कार्य थालनी हुनुका साथै उद्योग–धन्दा र व्यापारमा विशेष सफलता मिल्नेछ। नोकरी तथा राजनीति गर्नेहरूलाई पनि पद–प्रतिष्ठा प्राप्त हुनेछ। प्रतिस्पर्धीहरूले हार खानेछन्। शत्रु र रोगबाट छुटकारा मिल्नेछ। घरमा सुख–समृद्धि बढ्नेछ। भूमिलगायत स्थायी सम्पत्ति हातपार्ने समय छ। सगोलको सम्पत्तिमा भागबन्डा लाग्न सक्छ। प्रतिष्ठित व्यक्तिहरू सहयोगीका रूपमा देखापर्नेछन्। कीर्तिमानी काम शुभारम्भ हुनेछ। सानो प्रयत्नले जीवनशैलीमा सुधार ल्याउन सकिनेछ। मिहिनेतले सफलताको उचाइमा पुर्याउन सक्छ।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा तुला राशिलाई उपलव्धिमूलक सावित गर्न निकै मिहिनेत गर्नुपर्ने देखिन्छ । विलासी वस्तुका लागि धन खर्च हुन सक्छ। शिर वा आँखाको समस्याले सताउन सक्छ। केही धनमाल हराउने वा ठगीमा परिने देखिएकाले सजग रहनुहोला। अवसरका लागि केही त्याग समेत गर्नुपर्ला। समय लागे पनि लगनशीलताले उपलब्धि दिलाउनेछ। पढाइ, लेखन, संगीत र कलातर्फ आफ्नो प्रतिभाको मूल्यांकन हुनेछ। अध्ययनको मिहिनेतले प्रशंसा, पुरस्कार आदि दिलाउनेछ। बहुमूल्य वस्तु संग्रह गर्ने योग छ। प्रेम र मित्रताको बन्धन कसिनेछ। व्यवसाय र उद्योगधन्दामा लाभ हुनेछ। शुभचिन्तकहरूको सुझावलाई विशेष ध्यान दिनुहोला, प्रतिद्वन्द्वीले हार खानेछन् र सामाजिक प्रतिष्ठा पाइनेछ। आलोचनाबाट सदैव जोगिने चेष्टा गर्नुहोला।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा वृश्चिक राशिका लागि केही अप्ठ्यारा समस्याहरुको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । तापनि मिहिनेतले लक्ष्यमा पुर्याउनेछ। बुद्धिको उपयोगले व्यावहारिक उल्झनहरू हट्नेछन्। दौडधुपमा खर्च बढे पनि पुरुषार्थी काम गर्ने समय छ। प्रतिष्ठाको संघर्षले सफलताको यश दिलाउनेछ। महिनाको उत्तरार्धमा दिगो काम प्रारम्भ हुनेछ। उच्च महत्त्वाकांक्षाले भने केही समस्या पनि निम्त्याउनेछ। असंयम व्यवहार दर्साउँदा साथीभाइ टाढिन सक्छन्। जिम्मेवारी पूरा भए पनि सम्बन्ध प्रगाढ नहुन सक्छ। घर–गृहस्थी, प्रेम सम्बन्ध आदिमा समय दिन नसकिएला। स्वास्थ्यमा टाउको दुखाइ, पिनास वा आँखाको कमजोरीले सताउन सक्छ। शुभचिन्तकहरूलाई साथ लिएर अघि बढ्दा फाइदा हुनेछ। वस्त्र, आभूषण आदि उपहार प्राप्त हुनेछन्।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा धनु राशिलाई केही व्यावहारिक उतारचढाव आउनेछन् । खर्च बढ्नुका साथै अर्थ अभाव देखापर्न सक्छ। आश्वासन बाँड्नेहरूले प्रतिज्ञा पूरा नगर्न सक्छन्। अप्ठ्यारो समयमा आफ्ना कमजोरीको फाइदा उठाउनेहरूले सताउन सक्छन्। आफन्त टाढिने सम्भावना रहेकाले संयमतापूर्वक व्यवहार गर्नुहोला। सरकारी क्षेत्रमा हुने कडिकडाउको सिकार भइनेछ। कर्मक्षेत्रमा धेरै मिहिनेत र दौडधुप गर्नुपर्ला। उत्तरार्धमा शुभचिन्तकहरूको सहयोग र सद्भाव प्राप्त हुनाले आँटेको काम प्रारम्भ हुनेछ। भविष्यका लागि विशेष काममा जग बसाउने अवसर प्राप्त हुनेछ। प्रयत्न गर्दा विदेश जाने अवसर पनि जुट्न सक्छ। पाउमा चोटपटकको योग देखिएकाले सवारी र हतियारको उपयोग अलि सावधानीसाथ गर्नुहोला ।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिना मकर राशिका लागि काममा विलम्व भएपनि निकै उपलव्धिमूलक रहनेछ । उठ्नुपर्ने रकम हातलागी हुनेछ र आयआर्जनका नयाँ स्रोत फेला पर्नेछन्। व्यवसायले उचाइको मार्ग अवलम्बन गर्नेछ। चिताएको काम बन्नेछ र आम्दानी पनि बढ्नेछ। कृषि र पशुधनबाट यथेष्ट लाभ मिल्नेछ। नोकरी तथा राजनीतिमा पनि उत्साहजनक सफलता पाइनेछ। समाजमा प्रतिष्ठित काम गर्ने अवसर प्राप्त हुनेछ। अध्ययन–अनुसन्धानले सफलताको उचाइमा पुर्याउनेछ। योग्यता प्रदर्शन गरेरै स्वरोजगार बन्न सफल भइनेछ। भाग्यले असल प्रेमपात्र जुराउनुका साथै घर–गृहस्थी समृद्ध बन्नेछ। विदेश ताक्नेहरूका लागि यात्राको प्रक्रिया अघि बढ्नेछ। प्रतिस्पर्धी परास्त हुनेछन्। नयाँ काम थालनी हुनेछ। माङ्गलिक कार्यमा समय बित्नेछ।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिना कुम्भ राशिलाई लाभदायक रहनेछ । अध्ययन र अनुभवलाई व्यवहारमा उतार्ने समय छ। चिताएको काम सजिलै सम्पादन हुनेछ। तारिफयोग्य कामले लोकप्रियता दिलाउनेछ। मिहिनेतले सफलताको उचाइमा पुर्याउन सक्छ। विशिष्ट व्यक्तिसँग निकटता बढ्नेछ। विशेष भेटघाटको अवसर जुट्नेछ। व्यापारमा मनग्य फाइदा हुनेछ। नोकरीमा प्रवेश, पदोन्नति वा अनुकूल स्थान प्राप्ति हुने सम्भावना छ। सामाजिक तथा राजनीतिक कार्यमा लाग्नेहरूलाई पनि विशेष फाइदा हुनेछ। भूमि तथा चल–अचल सम्पत्ति जोड्ने समय छ। परिवारमा सुख–समृद्धि बढ्नेछ। स्वास्थ्यमा भने केही समस्या देखापर्न सक्छ। उद्योगतर्फ मर्मतसम्भारमा खर्च बढ्नेछ भने व्यापार–व्यवसायमा थप लगानी जुटाउनुपर्ने परिस्थिति आउन सक्छ ।
२०८१ मंसिर
मंसिर महिनामा मीन राशिलाई केही उतारचढाव आउन सक्नेछ । योजना ठूलो बने पनि काममा चुनौती देखापर्नेछन् । स्वतःसिद्ध अधिकारसमेत बिनासंघर्ष प्राप्त नहुन सक्छ । सहयोगीको अभाव र कामको चापले लक्ष्यमा पुग्न समय लाग्नेछ । तापनि अवसर, आवश्यकता र चुनौती नै कर्मयोगका प्रेरक बन्नेछन् । अध्ययनमा धेरै समय दिन नसकिए पनि बौद्धिक स्तरका काम सम्पादन हुनेछन् । लगनशीलताले बिस्तारै लक्ष्यमा पुर्याउनेछ । पहिले गुमेको स्थान प्राप्त हुनुका साथै आफ्नो वर्चस्व बढ्नेछ। टाढिएका आफन्त नजिकिनेछन् । ईर्ष्या गर्नेहरूले दुःख दिए पनि हिम्मतले काम बन्नेछ । आयस्रोत सबल रहनेछ। सामाजिक जिम्मेवारी वहन गर्नुपर्ला। मतभेदले प्रेम र दाम्पत्यमा खटपटी निम्त्याउन सक्छ। भैपरी आउने समस्यासँग जुध्नुपर्नेछ ।