• बलराम पोखरेल [आत्रेय भाइ}

वि.सं. सत्र सालको कथा हो यो,
जहाँ हलेसीको पाखोमा पन्थे स्कुल थियो।
समाजसेवी, शिक्षासेवी डा. रणशेर राईको देनले,
ज्ञानको उज्यालो फैलियो, भविष्यहरू चम्कियो।
चौध वर्षको ठिटो मास्टर बन्दा,
त्यही माटोमा नयाँ इतिहासको बिउ रोपियो।
अक्षरको ज्योति बोकी गाउँ–गाउँ हिँड्दा,
ज्ञानको दीपले अज्ञानताको अँध्यारो चिरियो।

१. कर्तव्यको भारी

उमेर त कक्षा छ पासको थियो,
तर काँधमा जिम्मेवारीको भारी बोकियो।
सानो त्यो ज्यानले ठूलो सपना देख्यो,
शिक्षाको ज्योति बाल्ने प्रण लियो।
गाउँघरका चौतारीहरू नै पाठशाला बने,
जहाँ ज्ञानका ढोकाहरू खुले।

२. समर्पणको मूल्य

महिनाको तलब नब्बे रुपैयाँ मात्र थियो,
तर त्यसले जीवनको गरिमा बढायो।
खुसीको संसार त्यही रकमले रच्यो,
किनकि मनमा ज्ञान बाँड्ने मर्म थियो।
पैसाले भन्दा समर्पणले ठूलो बनायो,
त्यो युगको सादगीले मनको गरिबी हटायो।
डा. रणशेर राईको सम्मान
पन्थे स्कुलको बीज रोप्ने हात उहाँकै थियो,
शिक्षा–सेवामा जीवन समर्पण गर्ने व्रत उहाँकै थियो।
समाजको उज्यालो, पुस्तौ पुस्तासम्म फैलियो,
डा. रणशेर राईको नाम संगै सदैव सम्झना बाँडियो।

३. ज्ञानको दौड

म एक्लो मास्टर, पचास जना विद्यार्थी,
एउटै रथमा सवार थियौँ, सबै सारथी।
कलम र पाटीले नै संसारको नक्सा कोरियो,
जहाँ नयाँ युगको उज्यालो उदाएको थियो।
त्यो स्कूलको हेडमास्टर र मास्टर म मात्र थिएँ,
तर हजारौँ सपनाहरूलाई मैले डोर्याउँथे।

४. अतीतको झलक

आज सबथोक छ, सुविधाको संसार छ,
तर त्यो सरल शिक्षाको अभाव छ।
जहाँ आडम्बर थिएन, केवल मनको उत्सुकता थियो,
त्यो स्वर्णिम युग आज केवल सम्झनाको पानामा छ।
कलिलो उमेरमा पाएको त्यो महान् जिम्मेवारीले,
जीवनलाई सही मार्गमा हिँड्न सिकायो।

५. एक हेडमास्टरको कथा

साँचो भन्नुपर्दा, त्यो समयले नै मलाई सिकायो,
सरलतामा नै सफलताको रहस्य छ भनी बुझायो।
मेरो मनमा ज्ञानको भण्डार थियो,
अरूको जीवनमा उज्यालो छर्ने लक्ष्य थियो।
हो, मैले यो महान् काम गरें,
र त्यसैले त म हलेसीको हेडमास्टर कहलिएँ।

खार्पा, खोटाङ, लोकन्थली, भक्तपुर
हाल ः एडमन्टन, क्यानडा
१९  भाद्र २०८२
( ४ Sept .२०२५ )

[अग्रज श्रष्टा बलराम पोखरेज्युले सामाजिक सन्जालमा लेख्नु भएको यो रचनालाई ऐतिहासिक सामाग्रीका रुपमा लिई हलेसी एफएमको वेवसाइटमामा लेखकको अनुमति लिएर प्रकाशन गरिएको छ। । -सं.}