हलेसीन्युजडेस्क, खोटाङ /

भाद्र शुक्ल तृतीयाका दिनमा मनाइने हरितालिका तीज पर्व आज मनाइँदैछ । परम्परागत रूपमा पुरुष र महिलाले व्रत बस्ने भए पनि यो पर्व महिलाले पतिको दीर्घायुको कामनाका लागि गर्ने बुझाइ छ । 

सत्य युगमा आजैको दिन निराहार व्रत बसी पार्वतीले महादेव स्वामी पाएकी कथा छ । यसैले आजको दिन शिव पार्वतीको पूजा गरी पारिवारिक कल्याण र  मनोकामना पूर्तिको विश्वासमा यो पर्व मनाइन्छ । यसले धार्मिक कार्यमा महिलाको भूमिकालाई पनि उजागर गर्छ ।
यही विश्वासका साथ व्रतालुहरुको आज बिहानैदेखि पशुपतिनाथ मन्दिर लगायतका शिवालयहरुमा घुइँचो लागेको छ ।

यध्यपि स्वास्थ्यलाई ध्यानमा राखी निराहार व्रत बस्ने कुराहरुमा नारीहरुले सचेतना अपनाउन जरुरी रहेको स्वास्थ्यविदहरु बताउँछन् । व्रत निराहार, जलाहार र फलाहार गरी तीन किसिम छन् । सक्नेले निराहार, नसक्नेले जलाहार र जलाहार पनि नसक्नेले फलाहार व्रत गर्नु उत्तम हुने धर्मशास्त्रका जानकार डा. रामचन्द्र उपाध्याय बताउँनुहुन्छ । स्वास्थ्य ठीक नहुनेले गहुँको रोटी, मकैको रोटी, स्याउ, सुन्तला, केरा जस्ता फलाहार गरेर पनि व्रत बस्न सकिने उहाँको भनाइ छ ।

अटल सौभाग्यको कामनाका लागि, सन्तान प्राप्तिका लागि, अविवाहित केटी एवं केटाहरुले असल वर र बधु प्राप्तिका लागि पनि तीजको व्रत बस्ने विधानसमेत छ । समग्रमा मनोकामना पूर्ण गराउने र सम्पूर्ण परिवारको कल्याणका लागि यो व्रतको प्रयोजन रहेकोे धर्मशास्त्रीहरुको मत छ ।

तीजको अवसरमा महिलाहरुले वर्षदिनभर आफूलाई परेका दुःख, पीर, मर्कालाई गीतका माध्यमबाट सार्वजनिक पनि गर्दछन् । उनीहरु भेला भएर नाचगान गर्दछन् ।

तर तीजको नाममा समाजमा भड्किलो सँस्कृतिको प्रवेशले चिन्ता पनि थपिदो छ । कतिपय सामाजिक अभियन्ताहरु यस्ता भड्किलो सँस्कृतिबाट धर्म र सँस्कृतिलाई जोगाएर समाज र समुदायमा आपसी सद्भाव र सहिष्णुतालाई मजवुत बनाउदै समयसापेक्ष परिमार्जन गर्नु सान्दर्भिक हुने बताउछन् ।

बिहीबार दर खाएपछि औपचारिक रुपमा शुरु हुने तीज पर्व ऋषि पञ्चमीसम्म मनाइन्छ । तृतीयाका दिन हरितालिका व्रत, चौथीका दिन गणेश भगवानको पूजा र पञ्चमीका दिन स्नान गरी अरुन्धती सहित सप्तऋषिको पूजा गरी तीज समापन हुन्छ ।